ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ
Ανακοινωθέν
Η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου συνήλθε υπό τήν προεδρεία της Α.Θ.Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου και μελέτησε διεξοδικώς, μεταξύ άλλων, τα δεδομένα του ιού Covid-19 (κορωνοϊού), με αίσθημα δε ποιμαντικής ευθύνης, επισημαίνει τα εξής:
α) Παρά τη σοβαρότητα της καταστάσεως συνιστάται σύνεση, υπομονή και αποφυγή εκδηλώσεων πανικού.
β) Η Εκκλησία μας σεβόταν και σέβεται την ιατρική επιστήμη. Γι΄αυτό προτρέπει όλους τους πιστούς να εναρμονίζονται προς τις υγειονομικές οδηγίες τόσο του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όσο και προς τις σχετικές υποδείξεις και νομοθετικές διατάξεις των κατά τόπους Κρατών.
γ) Το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκφράζει ευχαριστίες προς όλους όσοι εργάζονται με αυτοθυσία σε κάθε τομέα υγείας, ιατρικό, νοσηλευτικό και ερευνητικό, προκειμένου να αντιμετωπισθεί και να θεραπευθεί η νέα αυτή πανδημία.
δ) Η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία, γνωρίζει εμπειρικώς μέσα από τη δισχιλιετή πορεία της, ότι η Θεία Κοινωνία είναι “αντίδοτον του μη αποθανείν” και μένει στη μέχρι τώρα Ορθόδοξη διδασκαλία περί της Θείας Μεταλήψεως.
ε) Αυτονόητο θεωρείται, ότι η πίστη στο Θεό, ως υπέρβαση και όχι ως κατάργηση της ανθρώπινης λογικής, καθώς και η προσευχή ενισχύουν τον πνευματικό αγώνα του Χριστιανού. Ως εκ τούτου, η Μήτηρ Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως προτρέπει τα ανά τον κόσμον πνευματικά της παιδιά να εντείνουν τις προσευχές τους ώστε με την ενίσχυση και τον φωτισμό του Θεού να ξεπερασθεί και αυτή η σύγχρονη δοκιμασία.
11 Μαρτίου 2020 Εκ της Αρχιγραμματείας
της Αγίας και Ιεράς Συνόδου
ΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Αθήνα, 11 Μαρτίου 2020
ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος κατά την σημερινή Συνεδρίασή της και στο πλαίσιο της προχθεσινής αποφάσεώς της (9.3.2020) περί της λήψεως μέτρων για την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορονοϊού, απεφάσισε, τις δύο επόμενες εβδομάδες (11 έως και 29 Μαρτίου 2020):
– Να ανασταλεί η λειτουργία των Κατηχητικών Σχολείων, των Σχολών Γονέων, των Σχολών Βυζαντινής Μουσικής, Αγιογραφίας, των Συνάξεων Νέων και Μελέτης Αγίας Γραφής και των άλλων συναφών δραστηριοτήτων, ως και να αναβληθούν οι διάφορες εκδηλώσεις, εκδρομές, αθλητικές δραστηριότητες που έχουν προγραμματισθεί κατά την περίοδο αυτή, ενώ προτρέπει τους νέους να μην παρευρίσκονται σε κλειστούς χώρους όπου συνωστίζονται πολλοί.
– Να ανασταλεί η λειτουργία όλων των εκκλησιαστικών ανοικτών δομών, των Βρεφονηπιακών και Παιδικών Σταθμών κ.ά., και να μην επιτρέπονται επισκέψεις σε όλες τις κλειστές εκκλησιαστικές δομές των ορφανοτροφείων, των μονάδων ΑΜΕΑ, των Γηροκομείων κ.ά., όπως και να εφαρμοσθούν άμεσα τα μέτρα που αφορούν σε αυτές τις δομές, όπως έχουν ανακοινωθεί από τους δημοσίους υπευθύνους φορείς.
– Οι Υπηρεσίες της Ιεράς Συνόδου, της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και των Ιερών Μητροπόλεων να λειτουργήσουν για το κοινό, μόνο για μία ώρα ημερησίως κατά τις εργάσιμες ημέρες.
– Τα συσσίτια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και των Ιερών Μητροπόλεων να λειτουργήσουν υπό την μορφή της διανομής των πακέτων-γευμάτων και όχι της σίτισης εντός των σχετικών δομών.
– Να αναθέσει στην Συνοδική Επιτροπή Κοινωνικής Προνοίας και Ευποιΐας την σύνταξη καταλόγου οδηγιών των απαιτουμένων μέτρων για τα Φιλανθρωπικά Ιδρύματα της Εκκλησίας και την διά των Ιερών Μητροπόλεων αποστολή τους σε αυτά προς άμεση εφαρμογή.
Η ΔΙΣ προτρέπει τους Σεβασμιωτάτους Αρχιερείς όπως οι τοπικές εορτές τελούνται λιτώς, μόνον με την παρουσία του οικείου Αρχιερέως κατά την περίοδο αυτή.
Επίσης τάσσεται πλήρως με τις αποφάσεις των αρμοδίων υπευθύνων κρατικών φορέων σχετικά με την λήψη των αναγκαίων μέτρων για την προφύλαξη της δημόσιας υγιείας.
Τέλος, η ΔΙΣ επιβεβαιώνει την απόφασή της για την απρόσκοπτη συνέχιση της λειτουργίας των Ιερών Ναών και την τέλεση σε αυτούς των ιερών ακολουθιών.
Εκ της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Νωρίτερα στις 9 Μαρτίου η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος είχε εκδόσει την ακόλουθη ανακοίνωση:
Αθήνα, 9 Μαρτίου 2020
Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, με αίσθημα ευθύνης έναντι του Θεού, της εκκλησιαστικής κοινότητος, αλλά και όσων στέκονται με διάθεση κριτικής ή και αντίθεσης έναντι Αυτής, κατά την σημερινή συνεδρίαση Αυτής συζήτησε, μεταξύ άλλων, και το ζήτημα του νέου κορωνοϊού (Covid-19), για το οποίο έγκαιρα απεστάλη ήδη Εγκύκλιο Σημείωμα προς τις Ιερές Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, σε συνεργασία με τις αρμόδιες Κρατικές Αρχές, με σκοπό την συμβολή της Εκκλησίας στην προσπάθεια για την πρόληψη διασποράς της νόσου, την οποία προκαλεί ο νέος αυτός ιός.
Η Ιερά Σύνοδος κατά την σημερινή συνεδρίαση Αυτής απεφάσισε και πάλι να απευθυνθεί προς τον Ιερό Κλήρο και τον ευσεβή Ορθόδοξο Λαό καί πατρικά να προτρέψει και να επισημάνει τα εξής:
1) Να εντείνουμε όλοι τις προσευχές μας προς τον Νικητή της φθοράς και του θανάτου Κύριο Ιησού Χριστό, ώστε να διαφυλάξει υγιή και ακέραιο τον Λαό Του. Προς τον σκοπό αυτό παρακαλεί τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες να συστήσουν στους Εφημερίους, ώστε πριν την Απόλυση της Θείας Λειτουργίας της ερχομένης Β΄ Κυριακής των Νηστειών (15-3-2020), να τελεσθεί Δέηση σε όλους τους Ιερούς Ναούς της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπέρ της αποτροπής εξαπλώσεως της νόσου.
2) Να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα, κατά τις συστάσεις των αρμοδίων κρατικών Αρχών, προς τον σκοπό της διασποράς του ιού: α) Τακτικό και καλό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι. β) Χρησιμοποίηση αντισηπτικών με οινόπνευμα. γ) Τήρηση αποστάσεων από όποιον παρουσιάζει συμπτώματα. δ) Να γίνεται επιμελής καθαριότητα των επιφανειών και σωστός αερισμός των Ιερών Ναών και των λοιπών εκκλησιαστικών χώρων. ε) Προτρέπονται όσοι παρουσιάζουν συμπτώματα ασθενείας, αλλά και όσοι ανήκουν στις υγειονομικώς ευπαθείς ομάδες, πάσχοντες από αναπνευστικά προβλήματα ή σακχαρώδη διαβήτη ή καρδιαγγειακά νοσήματα, ως και οι ανοσοκατεσταλμένοι, να αποφύγουν προσωρινώς την έξοδο από την οικία τους, εάν δεν είναι απολύτως απαραίτητο, να είναι ακόμη πιο προσεκτικοί στην σχολαστική υγιεινή και καθαριότητα, να αποφύγουν τους χώρους μαζικής συναθροίσεως καθώς και τους ασπασμούς και εναγκαλισμούς, χάριν της προστασίας της υγείας των ιδίων αλλά και των αδελφών τους. στ) Όποιος παρουσιάζει συμπτώματα να επικοινωνεί με την τηλεφωνική γραμμή 1135, η οποία επί 24ώρου βάσεως θα παρέχει πληροφορίες σχετικά με τον νέο κορωνοϊό.
Προς τον σκοπό της ενημέρωσης του πιστού λαού, η Ιερά Σύνοδος απεφάσισε την εκτύπωση ειδικού ενημερωτικού φυλλαδίου με τις παραπάνω οδηγίες και την διανομή του στους Ιερούς Ναούς.
3) Για τα μέλη της Εκκλησίας, η προσέλευση στην Θεία Ευχαριστία και η κοινωνία από το Κοινό Ποτήριο της Ζωής, ασφαλώς και δεν μπορεί να γίνει αιτία μετάδοσης ασθενειών, γιατί οι πιστοί όλων των εποχών, γνωρίζουν ότι η προσέλευση στη Θεία Κοινωνία, ακόμη και εν μέσω πανδημίας, συνιστά αφ᾿ ενός μια έμπρακτη κατάφαση αυτοπαράδοσης στον Ζώντα Θεό, και αφ᾿ ετέρου τρανή φανέρωση αγάπης, η οποία κατανικά κάθε ανθρώπινο και ίσως δικαιολογημένο φόβο: «φόβος δεν υπάρχει στην αγάπη, αλλά η τέλεια αγάπη διώχνει τον φόβο» (Α΄ Ἰωάν. 4, 18). Τα μέλη της Εκκλησίας γνωρίζουν ότι η κοινωνία, δηλαδή η σχέση, είναι καρπός αγάπης και άθλημα ελευθερίας, ακριβώς γιατί αγνοεί την καχυποψία, τις επιφυλάξεις, τους φόβους.
Οι συζητήσεις και οι απόψεις που ακούγονται τις τελευταίες ημέρες για το όλο ζήτημα, ακόμη και για ενδεχόμενη απαγόρευση της Θείας Ευχαριστίας, ξεκινούν από διαφορετική αφετηρία και έχουν διαφορετική προσέγγιση. Όσοι προσέρχονται «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης» και απολύτως ελεύθερα χωρίς κανένα δυναστικό καταναγκασμό, κοινωνούν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, που γίνεται «φάρμακο αθανασίας», «εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον».
Όλοι αυτοί οι πιστοί, ο ευσεβής και γεμάτος αγάπη ορθόδοξος Λαός, και ο ευαγής Ιερός Κλήρος που μέσα από την θεία Κοινωνία εκφράζουν την αγάπη τους και την δίψα τους για ζωή και σχέση, το ελάχιστο που δικαιούνται από τους συμμετέχοντες στον δημόσιο διάλογο είναι ο σεβασμός προς την πίστη τους και την επιλογή τους αυτή, να αγαπούν χωρίς φόβο και ανασφάλεια. Χωρίς να καταδικάζουμε κανέναν για τον φόβο και την ανησυχία του, ομολογούμε ότι όλοι οι πιστοί, επιτελώντας το χρέος της εν ελευθερία αγάπης μας, θα εξακολουθήσουμε στις Ορθόδοξες Εκκλησίες μας να λειτουργούμε και να κοινωνούμε, έχοντας την βεβαιότητα ότι κοινωνούμε στη Ζωή και στην αθανασία.
Εκ της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος
Για το ίδιο ζήτημα η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής εξέδωσε την ακόλουθη εγκύκλιο :
Αναλυτικά οι οδηγίες προς τους κληρικούς:
1) Όλες οι ενορίες θα παρέχουν σταθμούς στον νάρθηκα και / ή στον κυρίως ναό για τους πιστούς ώστε να απολυμαίνουν τα χέρια τους καθώς εισέρχονται στην Εκκλησία.
2) Ανακοινώσεις θα αναρτηθούν στην είσοδο, οι οποίες θα συνιστούν σε άρρωστα άτομα να μην παρευρίσκονται στις λειτουργίες, αλλά συμμετέχουν μέσω τηλεόρασης ή Διαδικτύου (η διεύθυνση URL πρέπει επίσης να αναρτηθεί).
3) Οι κληρικοί δεν θα προσφέρουν τα χέρια τους για ασπασμό και θα αποφεύγουν να αγγίζουν τους πιστούς είτε με χειραψία είτε με εναγκαλισμό.
4) Ανακοινώσεις θα αναρτηθούν συνιστώντας ο σεβασμός στις εικόνες και στον σταυρό να αποδίδεται μόνο με κλίση.
5) Κανένα βιβλίο – Λειτουργική ή Γραφή δεν θα φυλάσσεται στις θήκες. Οι ενορίτες θα λάβουν οδηγίες να φέρουν τα δικά τους βιβλία από το σπίτι τους.
6) Οι πιστοί δεν θα λάβουν το Αντίδωρον από τους Κληρικούς, αλλά από μόνοι τους όταν φεύγουν από την εκκλησία. Την Τετάρτη (Άγιο Ευχέλαιο), κάθε ιερέας θα χρίσει τον κάθε πιστό χρησιμοποιώντας ξεχωριστά βαμβακάκια.
8) Η Ευχαριστία θα διανεμηθεί όπως συνήθως.
9) Στις τελετές, ο «ασπασμός ειρήνης των κληρικών (“Kiss of Peace”) θα εγίνεται μέσω υπόκλισης τους ενός στον άλλο. Στις ενορίες όπου ο λαός ανταλλάσσει το Kiss of Peace, θα αποφύγουν την επαφή με το να υποκλίνονται ο ένας στον άλλο.
10) Μετά από κάθε λειτουργία όλα τα λειτουργικά αντικείμενα και επιφάνειες να καθαρίζονται προσεκτικά.
Αναλυτικά το μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αμερικής:
«Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές στον Χριστό, η εμφάνιση της πανδημίας Covid-19 (κορονοϊός) παγκοσμίως και στις Ηνωμένες Πολιτείες δημιούργησε φόβο, άγχος και γνήσια ανησυχία. Όλα αυτά πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη και οι φόβοι κανενός δεν πρέπει να απορριφθούν άκριτα. Ήδη, θρησκευτικά σώματα ανταποκρίνονται με παρόμοιους τρόπους, αλλά τρόπους που δεν είναι απαραίτητα συνεπείς. Προκειμένου να βοηθήσουμε τους πιστούς, αυτή η ανακοίνωση έχει σκοπό να μας καθοδηγήσει και να μας ενημερώσει όλους.
Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί γνωρίζουμε ότι ο Θεός χρησιμοποιεί υλικά μέσα για να επικοινωνήσει μαζί μας τις ευλογίες και την παρουσία Του. Η γεμάτη χάρη παρουσία των εικόνων, των λειψάνων, του Αγιασμού, των σταυρών, αντικειμένων (όπως τα λουλούδια) και ακόμη και ο ασπασμός του χεριού ενός ιερέα, μεταφέρουν στον πιστό τη χάρη και την ενέργεια του Θεού. Τα ίδια υλικά στοιχεία που μπορούν να μεταφέρουν τις ευλογίες του Θεού υπόκεινται επίσης στην κατεστραμμένη φύση του έκπτωτου κόσμου. Η επιστήμη και ο λόγος που μας έδωσε ο Θεός απαιτούν να χρησιμοποιούμε όλα τα διαθέσιμα μέσα για να προστατεύσουμε τους εαυτούς και τις οικογένειές μας από την εξάπλωση του Covid-19 και κάθε άλλης ασθένειας.
Σε μια κρίση σαν αυτή, πρέπει να επαγρυπνούμε ως κοινότητα, μήπως οι εκκλησίες μας γίνουν σημεία μετάδοσης της νόσου. Τα άχραντα μυστήρια, η Αγία Ευχαριστία, δεν είναι απλά ένα υλικό στοιχείο αλλά το ίδιο το σώμα και το αίμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Ως εκ τούτου, συμβουλεύουμε αυτούς που αισθάνονται σωματικά άσχημα να απέχουν από τις λειτουργικές συγκεντρώσεις μέχρι να είναι σίγουροι για τη διάγνωσή τους. Η ακολούθηση των βασικών βημάτων της καλής υγείας, όπως συνιστάται από τις υγειονομικές αρχές, δεν είναι μόνο λογική, αλλά συνετή και κατανοητή από τους άλλους. Στην πραγματικότητα, είναι μια πράξη αγάπης.
Οι κληρικοί και οι λαϊκοί θα πρέπει να χρησιμοποιούν βέλτιστες πρακτικές όπως σχολαστικό και λεπτομερές πλύσιμο των χεριών και συχνό καθαρισμό του λειτουργικού χώρου και των αντικειμένων (π.χ. σταυροί, εικόνες κ.λπ.).
Εκείνοι που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες (οι ηλικιωμένοι σε κίνδυνο, αυτοί με κατασταλμένο αυτοάνοσο σύστημα και όσοι πάσχουν από χρόνιες ασθένειες) θα πρέπει να προστατεύουν τον εαυτό τους αποφεύγοντας την παρακολούθηση εκκλησιαστικών λειτουργιών κατά τη διάρκεια της κρίσης. Επίσης, όσοι ταξιδεύουν σε διεθνές επίπεδο, να αποφεύγουν να έρθουν σε εκκλησιαστικές λειτουργίες για περίοδο δεκατεσσάρων ημερών (χρονικό διάστημα επώασης). Χάρη στα θαύματα της τεχνολογίας, ο καθένας μπορεί να επωφεληθεί πλήρως από τις ακόλουθες υπηρεσίες στην τηλεόραση ή στο διαδίκτυο και οι κληρικοί μπορούν να τους επισκεφθούν στο σπίτι για να τους προσφέρουν τα Μυστήρια. Επιπλέον, κανένας δεν πρέπει να επικριθεί γιατί επέλεξε να απέχει για λίγο από τη συμμετοχή τους στις παραδοσιακές λειτουργικές πρακτικές της Αγίας Εκκλησίας μας.
Αυτά τα μέτρα δεν αλλάζουν τις παραδόσεις της Εκκλησίας, αλλά είναι μάλλον προσωρινή προφύλαξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου κρίσης. Πρέπει να ενισχύσουμε ο ένας τον άλλον, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος: Διότι ο Θεός δεν μας έχει προκαλέσει για οργή, αλλά για να επιτύχουμε τη σωτηρία μέσω του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο οποίος πέθανε για μας, έτσι ώστε είτε ξυπνήσουμε είτε κοιμηθούμε, να μπορούμε να ζήσουμε μαζί Του. Συνεπώς, ενθαρρύνετε ο ένας τον άλλο και χτίζετε το ένα πάνω στο άλλο, ακριβώς όπως κάνετε. (Α Θεσσαλονικείς 5: 9-11) «… το? διαφυλαχθ?ναι την Αγίαν Εκκλησίαν και την πόλιν ταύτην, και πάσαν πόλιν και χώραν άπο λοιμο….».
Με πατρικές προσευχές και την ευλογία του Χριστού
Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος